Cnc Tezgahları ve Seramik Tasarımında Kullanımı

CNC, Ahşap, plastik ve metal gibi malzemelerin işlenerek ve bu malzemelere belirli şekiller verilerek yapılan üretim makineleridir. CNC ismi, Computer Numerical Control anlamına gelmektedir. Türkçesi bilgisayarlı nümerik kontrol demektir. CNC tezgahlardan önce NC takım tezgâhları yani, numerik kontrol takım tezgâhları vardı. Bu tezgahlar sayı, harf, vb. sembollerle kodlanmış bir çalışma sistemine sahiplerdi. Bunun gerçekleştirilmesi için Parsons Corporation ve MIT (Massachusetts Institute of Tehcnology) ortak çalışmalara başladı. 1952 yılında ilk olarak bir freze tezgâhını nümerik kontrol ile teçhiz ederek bu alandaki ilk başarılı çalışmayı gerçekleştirdiler.

Günümüzde CNC tezgahlarda çalışabilmek için CAD ve CAM mantığının bilinmesi gerekmektedir. CAD, Bilgisayar Destekli Tasarım (Computer Aided Design) anlamına gelmektedir, CAM ise, Bilgisayar Destekli Üretim (Computer Aided Manufacturing) anlamına gelmektedir. “CAM olarak isimlendirilen (Computer Aided Manufacturing) Bilgisayar Destekli İmalat, esasen imalata yönelik bir sistem olarak tanımlanabilir. Yani CAD işlemi bilgisayarda, 3 boyutlu tasarım programları ile tasarladığımız ürün olarak tanımlayabiliriz. CAM ise tasarladığımız ve 3 boyutlu yazılımlarda çizmiş olduğumuz ürünün, CNC formatında nasıl işleneceğine, numerik kodlar oluşturarak takım yolu oluşturmasıdır.

CNC tezgâh çeşitlerini sıralayacak olursak eğer, Taşlama Tezgâhı, Freze Tezgâhı, Matkap Tezgâhı, Torna Tezgahı vb.dir. Freze tezgahlar ise kendi aralarında eksen olarak ayrılmaktadırlar: 3 eksenli, 4 eksenli, 5 eksenli.

CNC teknolojisi günümüzde, özellikle de sanayileşmede ve üretimde, göz ardı edilemeyecek yararlar sağlamaktadır. Üretim alanında CNC teknolojisi ile çalışmak, üretimde harcanan zamandan tasarruf eder ve daha fazla üretime, az insan gücüyle destek vermektedir. İnsan gücünü azaltmakla kalmayıp malzemeden de tasarruf etmektedir.

Yapılan hataların telafisi el üretimine göre daha kolay ve hızlı olmaktadır.

Bu teknoloji, üretimde yapılan hataları da en aza indirgemektedir. CNC ile çalışmanın avantajları olduğu kadar dezavantajları da vardır. Bu teknoloji ile çalışmak, CAD ve CAM yazılımlarını iyi kavramak ve titiz bir çalışma gerektirmektedir. İnsan gücünü kısaltmaktan bahsederken, ek olarak öğrenilmesi ve üzerinde zaman harcanması gereken bir disiplinden bahsedebiliriz. CNC maliyetli bir teknolojidir, harcadığı elektrik ve bakım maliyetleri, üretimi hızlandırıp hata payını minimuma düşürürken, maliyet olarak sorunlar çıkartmaktır.

Çağımız tüketim çağı olarak adlandırılmakta ve endüstrileşmenin her alanında yapılan yenilikler ve GELİNEN nokta, bütün yaşamı etkilemektedir. Uçak üretimi için keşfedilmiş olan nümerik kontrol sistemi, daha sonrasında bütün sektörlere yayılmış ve her alanda sanayileşmiştir. Otomotiv sektöründen, modaya, gıda sektöründen, inşaat ve mimariye her alanda etkisini göstermektedir. Seramik alanında da kullanımı olan CNC tezgahlar, seramik sanayide de oldukça fazla kullanılmaktadır

CNC makinelerle seramik alanında yapılan çalışmalar genellikle model ve kalıp oluşturma çalışmalarıdır. Bu çalışmalar dışında seramik karo üretiminde ve kesiminde, CNC teknolojisinden faydalanılmaktadır.

Sadece seramik alanıyla sınırlı kalmayıp, heykel, resim ve tüm plastik sanatlarda CAD ve CAM işlemlerinden faydalanılmaktadır. Çağa ayak uydurmanın ötesinde, çağın olanaklarını, kontrollü ve kendine yararlı bir şekilde, mantıklı kullanmak ve geliştirmek gerekmektedir. Gelişmeyen bir bölüm ve bir alan gelenekselleşmenin ve zanaatın ötesine gidememektedir.

Cnc Tezgahında Seramik Model Oluşturma

Model oluşturma, sadece seramik alanında değil birçok üretim alanın yapı taşıdır. Tasarlanan bir ürünü 3 boyutlu ölçülerine göre oluşturmak ve ürünü görmek için bir yöntemdir. Seramik alanında çeşitli malzemelerden model oluşturulabilir, ancak vazgeçilmez malzeme alçıdır. Alçı su emme özelliğinden dolayı seramik alanında ve kalıp üretiminde kullanılan temel bir malzemedir.

Kalıp oluşturmak için, model olmak zorundadır. Model yapımında ise, seramik fabrikalarında ve atölyelerinde sanatçılar titiz çalışmalarla tasarladıkları modeli alçıdan üretmektedirler. Dijital teknolojilerin seramik alanında kullanılmasıyla birlikte, model oluşturmada CNC tezgahların ve 3 boyutlu yazıcıların yanı sıra, tasarımcılar ve sanatçılar modellerini el ile üretmeye devam etmektedirler.

CNC tezgahında model oluşturmak için öncelikle, bilgisayardaki tasarım programlarıyla yani CAD yazılımlarıyla modelin tasarımı yapılmalıdır (Resim40). Sonrasında oluşturulan ve tasarlanan modele CNC tezgahının çalışma prensibine göre çalışma yolu kodlar oluşturulmalıdır. CNC tezgahı doğrudan kalıp oluşturma imkanı verir.

Oluşturulan model tezgâhın çalışma standartlarına göre ayarlanıp işlenme işlemine başlatılması gerekmektedir.

Cnc Tezgahında Kalıp Oluşturma

Seramik üretiminde kalıp oluşturma, alanın en önemli aşamasıdır. Bu alanında oluşturulan kalıplar, tasarlanan bir modelden, hazır nesneden, doğada karşılaşılan organik nesnelerden doku elde etmek için vb. birçok farklı şekilde alınabilir.

Kalıp üretimi endüstriyel anlamda bir disiplin ve titizlik gerektirmektedir. Alınan kalıp ne kadar düzgün olursa, kalıp içerisinden çıkan ürün de aynı derecede düzgün olmaktadır. Bu da üretimde, rötuşa harcanan zamanını aza indirgemektedir. Günümüzde birçok fabrikada kalıp alma ve model üretme hala geleneksel yöntemlerle, usta kişilerin titiz çalışmaları sonucu oluşturulmaktadır.

CNC teknoloji ile kalıp oluşturma çalışmalarında öncelikle bilgisayar destekli tasarım programlarında titiz bir çalışma ve tasarım gerektirmektedir (Resim 42). Sonrasında tasarıma göre CNC tezgâha CAM programı ile takım yolu yani çalışma yolu oluşturulmalıdır. Sırasıyla yapılan bu işlemlerden sonra, tezgâhın çalışacağı boyutlarda parça ayarlanıp yerleştirmelidir.

CNC teknolojisi ile direk alçı üzerinden çalışılabilir ya da farklı ve daha dayanıklı bir malzeme ile tezgâhın çalıştırıp onun kalıbı alınabilir. Bu yöntem CNC ile kalıbın oluşturulması ve ana hatlarının düzgün titiz ve hata payını en minimum seviyeye indirgeyerek çalıştığı için tercih edilebilir.

Soldaki görselde seramik sanatçısı Özgür Erdem’in, CNC tezgâhında ürettiği seramik karo kalıbı görülmektedir. Sanatçı üretimde alçı malzemesinin dayanıksızlığı ve hassas olması sebebi ile polietilen malzeme kullanılmıştır.